XIV Forum – Tomasz Olchanowski

Tomasz Olchanowski

streszczenie wystąpienia na XIV Forum Inspiracji Jungowskich „Idee i ideologie”

Idea wypływa z nieświadomości, natomiast tworzenie świadomości odbywa się poprzez ideę. Jest to główna teza wystąpienia, która determinuje próbę ukazania procesu powstania idei oraz przekształcania się jej w ideologię totalitarną. W przypadku ewolucji ludzkiej świadomości dochodzi nieraz do niebezpiecznych zjawisk, analogicznych do mutacji w świecie biologii, kiedy to psychikę (zarówno indywidualną, jak i zbiorową) opętują stany inflacyjne. Przedstawiając ten proces zwrócę szczególną uwagę na następujące zagadnienia:

1. Idea a ideologia, utopia i dogmat. Definicje pojęć (Mannheim a Jung).

2. Podporządkowanie percepcji zmysłowej idei i jej konsekwencje (Freud i Nietzsche). Idea a funkcje psychiczne (Jung). Oderwanie funkcji myślenia i uczucia od percepcji i intuicji.

3. Względność rzeczywistości i brak ostrych granic między świadomością a nieświadomością, zdrowiem a chorobą, normą i szaleństwem, indywidualnym a zbiorowym, „ja” a naturą, „ja” a kulturą. Podmiot i przedmiot jako części psyche. Trzy aspekty zjawiska psychicznego: podmiot (postrzegający, doświadczający), przedmiot (obiekt postrzegany, doświadczany), podstawa (rzecz sama w sobie, archetyp per se) (Platon, Wasubandhu, Freud i Jung).

4. Ideologie i utopie jako pytania o rzeczywistość i poszukiwania rzeczywistości. Ideologie i utopie jako transcendentne wyobrażenia (Mannheim).

5. Opętanie przez ideę i powstanie ideologii totalitarnej. Stany inflacyjne jako rezultat zaintrojektowanych idei. Formy hipomaniakalne i depresyjne inflacji jako psychiczne mutacje. Świadomość ideologiczna. Treści ideologiczne jako motywy działania. Świętość i okrucieństwo.