XVI Forum – Jerzy Tomasz Bąbel

Jerzy Tomasz Bąbel

streszczenie wystąpienia na XVI Forum Inspiracji Jungowskich
„Doświadczenia graniczne i transkulturowe”

Dzieje ludzkości to również dzieje wojen toczonych z przerwami od epoki kamienia po dzień dzisiejszy, poczynając od potyczek niewielkich grup paleolitycznych łowców po gigantyczne konflikty i zmagania supermocarstw o zasięgu światowym. Wojny miały różnorakie przyczyny i charakter (wojny obronne, prewencyjne, imperialne, rewolucyjne, święte, sprawiedliwe i niesprawiedliwe, absolutne, totalne itd.). W ciągu ich trwania powstawały i nieprzerwanie się rozwijały różne rodzaje broni i sposoby obrony, strategie i taktyki, sztuki walki i skutecznego unicestwienia przeciwnika.
Walka jest immanentną cechą homo sapiens. W wyniku ewolucji i specjalizacji pierwotny myśliwy stał się wojownikiem, rycerzem, a następnie zawodowym żołnierzem. Analiza etosu wojownika wykazuje wiele identycznych cech, niezależnych od czasu, miejsca i kultury. Droga wojownika to nie tylko nauka sztuki wojennej – zabijania innych ludzi, ale odpowiednia obróbka psychiczna, „wdrukowywanie w pamięć” zasad i zachowań. To także nauka pokonywania stresów pourazowych i konfliktów sumienia.
Wojna czyni niekiedy z wojownika bohatera, ale często także tchórza, zdrajcę, mordercę, gwałciciela i bestię. Odsłania mroczną część ludzkiej psyche, ujawnia instynkty atawistyczne. Zmusza człowieka do podstawowej, fundamentalnej konfrontacji z archetypem Cienia, której wynikiem jest zmiana osobowości, której efektem jest przemiana w bezlitosnego potwora lub w „świętego rycerza”.
Elementem drogi wojownika jest przejście przez zewnętrzne i wewnętrzne piekło, doświadczenie szaleństwa i chwały, a najczęściej przez śmierci. Wojny były, są i niestety będą, a wymarzony pokój dla ludzkości jest wiecznie oddalającym się idealistycznym celem. Asymilacja wzorców archetypu wojownika i rozumienie sensu psychologicznych opozycji, wobec których staje wojownik na swej drodze, pozwala lepiej rozumieć procesy i zjawiska kulturowe związane z walką, wojną, pokojem i zgodą. Nie mogą być one budowane na lęku, lecz na szacunku dla życia i fundamentalnych wartości, których każda jednostka i każda kultura musi bronić zarówno przed zagrożeniem zewnętrznym, jak i wewnętrznym.
Dojrzały wojownik musi być stale gotowy do walki, znoszenia niewygód i ponoszenia wyrzeczeń i stale być gotowym na śmierć. Cechy te wydają są przydatne także w czasach pokoju, kiedy prowadzone są mniej okrutne wojny, ale wymagają one od mężczyzn i walczących kobiet podobnych umiejętności.