Psychoterapia i medytacja. Ścieżki rozwoju wewnętrznego

Paweł Karpowicz

Książka Pawła Karpowicza przychodzi z nieocenioną pomocą – dostarcza wiedzy, która wyprowadza z pułapki redukcjonizmu w odniesieniu do medytacji, ale także wobec psychoterapii. Ukazuje obie dziedziny z szerokiej perspektywy.

Uwzględnia wiedzę naukową, kontekst historyczno‑kulturowy i filozoficzny każdej z nich, a także własne doświadczenia Autora. Znajdziemy w niej wiele porządkujących informacji z dziedziny socjologii, psychologii, psychoterapii, religioznawstwa i innych, a równocześnie liczne ilustracje omawianych zagadnień zaczerpnięte z historii osobistej i praktyki medytacyjnej Autora.

To niezbędnik dla każdego, kto jest zainteresowany pogłębionym doskonaleniem siebie.

Benedykt Peczko

* * *

Książka zasadniczo została pomyślana jako wsparcie dla osób, które na ścieżce swojego osobistego rozwoju chcą skorzystać zarówno z psychoterapii, jak też z medytacji.

Korzenie psychoterapii tkwią znacznie głębiej w historii ludzkości, niż mogło się to wydawać twórcy psychoanalizy Zygmuntowi Freudowi oraz wielu współczesnym psychoterapeutom. Psychoterapię i medytację łączy jeden cel, którym jest troska o zapewnienie jednostce optymalnego dobrostanu poprzez leczenie i uzdrawianie bolesnych obszarów jej psychiki.

Od Autora

* * *

Autor Psychoterapii i medytacji zabiera nas w barwny świat swojego życia. Dzieli się doświadczeniami zdobytymi na ścieżce duchowego i osobistego rozwoju. Na tej drodze autor jest naszym przewodnikiem, który – jak sam napisał – doświadczył zarówno wzlotów, jak i upadków.

To unikatowa książka – szczera, otwarta i świadoma podróż, podczas której wędrujemy przez systemy i szkoły medytacji oraz poznajemy humanistyczny wymiar psychoterapii.

Dziękuję Ci, Pawle, za książkę Twojego życia!

Ryszard Adamiak

*  *  *

Ludzie naszej epoki są pochłonięci sprawami świata zewnętrznego, lecz gubią się w sprawach życia psychicznego, wymagających odporności i specjalnego treningu wewnętrznego. Doświadczając zagubienia, dezorientacji bądź alienacji, szukają coraz częściej wsparcia i ratunku w psychoterapii.   

Autor książki Psychoterapia i medytacja omawia modele i narzędzia psychoterapii, które pomagają uporządkować psychiczne wnętrze, a jednocześnie zwraca uwagę na duchowo‑religijny wymiar życia psychicznego, podkreślając praktyczne znaczenie medytacji jako metody wewnętrznego rozwoju.

Od Wydawcy

Psychoterapia i medytacja. Ścieżki rozwoju wewnętrznego – Paweł Karpowicz

Spis treści

Przedmowa

Wstęp

Myśl globalnie, działaj lokalnie, czyli

1. Źródła współczesnej psychoterapii

1.1. Mały heros – ekspandujący kult nauki i techniki
1.2. Rodzi się nowe – powstanie psychoanalizy
1.3. Historyczne źródła psychoterapii
1.4. Psychoterapia a religia
1.5. Współczesna nauka a psychoterapia
1.6. Psychoterapia a umysł i natura świadomości
1.7. Dylematy wokół istoty psychoterapii i praktyki terapeutycznej
1.8. Psychoterapia a tradycje i praktyki starożytnej filozofii greckiej
1.9. Wkład Carla Gustava Junga w rozwój współczesnej psychoterapii
1.10. Zachodnia psychoterapia a inspiracje zaczerpnięte ze wschodniej psychologii i tradycji duchowej
1.11. Podsumowanie

Tak dawno, że już nikt nie pamięta, czyli

2. Historia medytacji

2.1. Odkrycie medytacji na Zachodzie
2.2. Naukowe i potoczne rozumienie medytacji
2.3. Medytacja w tradycjach religijnych i duchowych

2.3.1. Religie Azji
2.3.2. Inne wielkie religie świata

2.4. Medytacja chrześcijańska
2.5. Pozareligijny wymiar medytacji

Zapraszamy do środka, czyli

3. Poziomy i typy medytacji w buddyzmie oraz jodze

3.1. Wprowadzenie
3.2. Medytacje analityczne

3.2.1. Rozważania na temat natury świata i natury człowieka
3.2.2. Rozważania na temat nietrwałości i przemijania wszelkich zjawisk, w tym życia człowieka
3.2.3. Rozważania nad drogocennym ludzkim życiem
3.2.4. Medytacja bezmiernego współczucia

3.3. Praktyki skupiania umysłu, koncentracji i uważności

3.3.1. Skupienie na liczeniu oddechów
3.3.2. Praktyka z koanem
3.3.3. Praktyka vipassany
3.3.4. Praktyka szine
3.3.5. Praktyka laktong

3.4. Ćwiczenia praktyczne

3.4.1. Medytacja nad nietrwałością
3.4.2. Trening świadomego oddychania

Trzeba się trochę porozciągać, czyli

4. Medytacje wyższego poziomu

4.1. Praktyki transformacji i rozpoznawania swoich doskonałych właściwości
4.2. Przeszkody na ścieżce duchowej i ich transformacja w ujęciu tantry
4.3. Praktyka przemiany bolesnych uczuć w tybetańskiej jodze tsa lung
4.4. Praktyka urzeczywistniania swoich doskonałych właściwości przez transformację w oświeconą istotę (bóstwo)
4.5. Praktyka transformacji bolesnych stanów wewnętrznych poprzez medytację

4.5.1. Krok pierwszy: ból – to piękne!
4.5.2. Krok drugi: nieporuszoność ciała
4.5.3. Krok trzeci: połączenie ze samoświadomością, cisza mowy, otwartość serca
4.5.4. Krok czwarty: otwarta samoświadomość jako kochająca matka
4.5.5. Krok piąty: pozwól bólowi spocząć
4.5.6. Krok szósty: oddychaj do serca, odczuwaj w sercu światło

4.6. Medytacja

Co widać z góry, czyli

5. Koncepcja człowieka w psychoterapii i medytacji

5.1. Wizja świata a zachowania
5.2. Obraz człowieka w podstawowych nurtach myśli psychologicznej
5.3. Istota człowieka i wyższe stany świadomości w ujęciu psychologii humanistycznej
5.4. Doświadczenia szczytowe

5.4.1. Carl Gustav Jung – medytacyjne podróże do wnętrza
5.4.2. Carl Rogers i jego spotkania z wiecznością

5.5. Obraz człowieka w świetle najgłębszych poziomów medytacji

5.5.1. Praktyki spoczywania w naturze umysłu
5.5.2. Umysł i jego podstawa

5.6. Medytacja

Kiedy Józio coś zbroił, czyli

6. Etyczne podstawy medytacji

6.1. Wprowadzenie
6.2. Etyka a społeczeństwo
6.3. Uniwersalne czy społeczne źródła etyki?
6.4. Normy etyczne buddyjskiej ścieżki duchowej

6.4.1. Nieprawości ciała, mowy, umysłu
6.4.2. Dziesięć paramit

6.5. Prawo karmy
6.6. Medytacja

Jak Józio został grzecznym chłopcem, czyli

7. Etyczny wymiar psychoterapii

7.1. Wprowadzenie
7.2. Rola wartości w psychoterapii
7.3. Stosunek do popełnionych błędów
7.4. Zasady etyczne a proces psychoterapii
7.5. Co to znaczy zachować się asertywnie?
7.6. Niekorzystne postawy umysłu
7.7. Wybaczać czy nie wybaczać?
7.8. Toksyczni rodzice?

7.8.1. „Problem z matką”
7.8.2. „Pojedynek z ojcem”
7.8.3. Kiedy terapeutka nie rozpuściła osobistego bólu

7.9. Siła wyższa, etyczna przemiana i zdrowienie
7.10. Czy psychoterapeuci akceptują wagę etyki w psychoterapii?
7.11. Medytacja

Jak zrobić lody czekoladowo‑śmietankowe bez cukru, czyli

8. Tajniki wewnętrznej przemiany

8.1. Milowy kamień na ścieżce transformacji – otwartość i cierpliwość
8.2. Walka bez walki
8.3. Przeszkody na ścieżce wewnętrznej przemiany i ich przekraczanie

8.3.1. Pierwszy cień: rywalizacja i zazdrość
8.3.2. Drugi cień: wysiłek i przymus
8.3.3. Trzeci cień – wzmocnienie ego. Pułapka historii osobistej
8.3.4. Czwarty cień – postawa perfekcyjna, karanie siebie za popełnione błędy
8.3.5. Piąty cień – „ja to już wiem!”, czyli egocentryczna duma
8.3.6. Szósty cień – kto jest twórcą problemów?
8.3.7. Siódmy cień – duchowe łakomstwo

8.4. Podsumowanie

8.4.1. Modele podążania ścieżką rozwoju osobistego
8.4.2. Modele przebiegu procesu psychoterapii i wewnętrznej przemiany

Król jest nagi, czyli

9. Rola psychoterapeuty i rola duchowego nauczyciela

9.1. Wystarczająco dobry psychoterapeuta
9.2. Wystarczająco dobry nauczyciel duchowy
9.3. Cechy duchowego nauczyciela
9.4. Tęsknota za pełnią: relacja uczeń – duchowy nauczyciel
9.5. Budowanie relacji uczeń – duchowy nauczyciel
9.6. Zakończenie. Na tropach aromatu miłości

Wielkie rzeki kończą bieg w oceanie, czyli

10. Psychoterapia i medytacja w procesie integracji

10.1. Psychoterapia jako typ medytacji
10.2. Jak szybko możemy się znaleźć w raju?
10.3. Jedno życie czy wiele/nieskończenie wiele żywotów?
10.4. Meandry pamięci
10.5. Czego nam brakuje do kompletnego obrazu?
10.6. Phowa – sztuka świadomego umierania
10.7. Śmierć jako radosna brama do dalszego istnienia
10.8. Joga snu
10.9. Stan bardo
10.10. Podsumowanie
10.11. Medytacja

Bibliografia

Paweł Karpowicz

Paweł Karpowicz – ur. 1954, dr socjologii, badał i opisywał źródła psychologii humanistycznej (doktorat), prowadził zajęcia w Instytucie Socjologii UW i w Niepaństwowej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Białymstoku. Był adiunktem w Zakładzie Psychologii Medycznej CMKP (1993–1994). Pracował z młodzieżą uzależnioną od narkotyków i z ich rodzinami w Mazowieckim Centrum Neuropsychiatrii i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży (1995–2001) oraz w Poradni Profilaktyki Społecznej „Maraton” (2001–2003). Wykładał zagadnienia terapii uzależnień w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie.

Członek Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, uczestnik ruchu psychologii transpersonalnej oraz psychologii zorientowanej na proces. Interesuje się rozwojem wewnętrznym, w tym naturalnymi formami uzdrawiania opartymi o mistycyzm chrześcijański, jogę, buddyzm i taoizm oraz o tradycje szamańskie. Autor książek Terapia wewnętrznego dziecka (2007), Narkotyki, jak pomóc człowiekowi i jego rodzinie (2002), Szczęśliwe źdźbło trawy: praktyka buddyzmu i jogi (2004), Psychoterapia i medytacja (2024). Redaktor książki Marek Kotański: człowiek i jego dzieło (2004).

Tłumacz książek z zakresu psychologii i rozwoju wewnętrznego.

Opracował autorską metodę terapii wewnętrznego dziecka. Od wielu lat praktykuje jogę i medytację. Prowadzi treningi inspirowane jogą i medytacją Wschodu.

Kocha naturę.