Wpisy

Logo Forum Inspiracji Jungowskich

“Od madonny do amazonki” XXIII Forum Inspiracji Jungowskich – 03.03.2018

XXIII Forum Inspiracji Jungowskich Od madonny do amazonki. Macierzyństwo w cywilizacji sukcesuXXIII Forum Inspiracji Jungowskich

OD MADONNY DO AMAZONKI
Macierzyństwo w cywilizacji sukcesu

3 marca 2018 (sobota), g. 10.00–18.00

Golden Floor Millennium Plaza, 15. piętro
al. Jerozolimskie 123A, Warszawa

W programie:

  • Dziecko w roli matki, matka w roli dziecka – prof. dr hab. Katarzyna Schier
  • Typy kobiecości. Matka pochłaniająca – Zenon Waldemar Dudek
  • Arabskie matki nie jadą do Europy – prof. dr hab. Ewa Machut-Mendecka
  • Matka zdominowana przez ideologię – dr hab. Tomasz Olchanowski
  • Burdelmama i burdeltata w XIX-wiecznej kulturze polskiej – dr Paweł Fijałkowski
  • Zupełnie nowy testament, czyli jak kobiety próbowały ocalić świat przed tyrańskim bogiem-ojcem – dr hab. Jacek Sieradzan
  • Dyskusja: Archetyp matki w cywilizacji sukcesu: miłość, altruizm, ofiara moderator dr Krzysztof Dorosz

Organizatorzy zastrzegają sobie możliwość zmian w programie.

Tematyka dyskusji i referatów

Przewidujemy cztery obszary rozważań i dyskusję panelową:

  1. Matka w rodzinie
  2. Nimfa, madonna, matrona
  3. Amazonka, matka pochłaniająca
  4. Matriarchat kontra patriarchat

Zapowiedź

Epoka nowych technologii i inwazja mediów w życie prywatne zmieniła radykalnie życie kobiet. Kobiety realizują swoje macierzyństwo coraz częściej poza polem rodziny: w edukacji, medycynie, prawie, nauce, biznesie, polityce, życiu społecznym. W zmienionym krajobrazie epoki droga do szczęścia kobiet-matek i realizacja różnych wzorców kobiecości ulega radykalnej zmianie. Czy kobiety są szczęśliwe, żyjąc pod presją sukcesu? Jakie skutki wywołuje w ich psychice presja cywilizacyjnego narcyzmu, ekshibicjonizmu, anoreksji, parentyfikacji?

Potrzebujemy nowej dyskusji o macierzyństwie i kobiecych archetypach: czy dominują dziś amazonki, nimfy, madonny czy matki?

Logo Forum Inspiracji Jungowskich

“Dorosłe dzieci” XXII Forum Inspiracji Jungowskich – 04.03.2017

XXII Forum XXII Forum Inspiracji Jungowskich

DOROSŁE DZIECI
raj kryzys odpowiedzialność

4 marca 2017

Golden Floor Tower – 32 p.
ul. Chłodna 51, Warszawa

W programie:

  • Zapisane w ciele – odwrócenie ról w rodzinie i transgeneracyjny przekaz – prof. dr hab. Katarzyna Schier
  • Dziecko w odwróconej rodzinie. Fenomen cywilizacji sukcesu – Zenon Waldemar Dudek 
  • Kto idzie? Hamlet. O mężczyźnie, któremu nie dane było wejść do królestwa dorosłych – dr Jadwiga Wais
  • Od indywiduacji do infantylizacji. Maniakalny system rodzinny – dr hab. Tomasz Olchanowski
  • Dziecięcy buddowie: inkarnacje lamów w Tybecie i na Zachodzie – dr hab. Jacek Sieradzan
  • Zastosowanie systemowej terapii rodzinnej w terapii zaburzeń psychicznych – Elwira Błażewicz
  • Nietzscheański wielbłąd, lew i dziecko – przemiana zorientowana na proces – dr Arkadiusz Tabero
  • Opowieść o labiryncie życia. Miejsce zagubienia – miejsce umocnienia – dr Paweł Fijałkowski
  • Dyskusja – Archetyp dziecka w kulturze: raj, kryzys, odpowiedzialność – moderator dr Krzysztof Dorosz.
    Udział biorą: prof. dr hab. Katarzyna Schier, prof. dr hab. Ewa Machut-Mendecka, dr hab. Mirosław Piróg, Elwira Błażewicz oraz prelegenci

Organizatorzy zastrzegają sobie możliwość zmian w programie.

Orientacyjne godziny trwania konferencji: 10.00–18.00.

Tematyka dyskusji i referatów

  • Jakie szanse na dorosłość mają dziś dzieci w epoce Tech-Net?
  • Jakie są przyczyny i skutki przedwczesnej inicjacji dzieci do dorosłości?
  • Dlaczego dorośli wybierają infantylizm, choć stać ich na dorosłość?
  • Dlaczego dorośli niszczą systemowo kreatywność i naturalne cechy dziecka?
  • Jaka przyszłość czeka cywilizację opanowaną przez dorosłe dzieci?
  • Co skłania polityków, elity, specjalistów od marketingu i reklamy do manipulowania dorosłymi, aby one manipulowały dziećmi (i odwrotnie)?
  • Jak wyraża się archetyp ojca i archetyp matki w cywilizacji dorosłych dzieci

Tematy, które mogą zainteresować uczestników Forum:

  • Dorośli z psychiką dziecka. Dziecko z umysłem dorosłego
  • Dziecko – archetyp boskości.   Fenomen niekończącego się dzieciństwa
  • Wieczni chłopcy, wieczne dziewczynki
  • Cywilizacja dzieci i triksterów. Kultura bez fazy dorastania
  • Wizerunek i gadżet jako substytuty tożsamości
  • Odwrócona rodzina – odwrócone społeczeństwo
  • Owładnięci przez technologię: pokolenie cyborgów, Ygreków, Aspergerów
  • Narcystyczno-paranoidalny język dorosłych dzieci: „absolutnie”, „idealnie”, „super”, „mega”, „fantastycznie”, „cudownie”, „bosko”, „jakby”.

Zapowiedź:

Utopia „czystej tablicy” – cywilizacja dzieci, które nie dorastają 

Świat Zachodu, zbudowany w swym dominującym nurcie na ideologii oświecenia, uwierzył w utopię umysłu jako „czystej tablicy”. Postoświeceniowy racjonalizm narzucił społeczeństwom narrację, według której umysł dzieci i młodzieży może być dowolnie programowany. Po kilku wiekach redukowania człowieka do jego rozumnej części, zbieramy owoce przyjęcia oświeceniowej i scjentystycznej wizji człowieka za obowiązującą. Pakiety standardowej wiedzy, ad hoc tworzonych idei, technik i opracowanych statystycznie schematów społecznych rządzą dziś światem, który jest rozdarty między rozumem a szaleństwem. Podporą w drodze w nieznaną przyszłość dla nowych pokoleń mają być technologiczne urządzenia. Niematerialnym, czyli pustym dla postmodernizmu, pozbawionym samoświadomości wnętrzem psychicznym, przestano się poważnie interesować.

Nowa, stworzona ad hoc wiedza „naukowa” i technologia społeczna oderwały świadomość mas od wielowiekowej tradycji przodków. Dziś nie tylko dzieci, ale dorośli zaczęli wierzyć w mityczną bezczasową przyszłość bez zobowiązań i cierpień, o którą zatroszczy się Wielki Brat Algorytm. Wszystko, co minione, przestało być ważne. Przekaz naukowo-technologicznych cyborgów Tech-Netu, traktujących mózg ludzki jak biologiczny procesor, nie zostawia wolnej przestrzeni dla subiektywnej percepcji i podmiotowego doświadczenia ludzi odczuwających świat indywidualnie, a nie statystycznie czy w formule narzuconego algorytmu.

Zredukowana interpretacja życia, wyjałowionego z symboli i głębokimi, archetypowymi pokładami kultury, tworzy psychologiczną i społeczną próżnię między światem dziecięcej fantazji, która postrzega intuicyjnie całe doświadczenie, a światem dorosłej odpowiedzialności, która musi na nowo stworzyć integralny obraz złożonej rzeczywistości.

W tę pustą przestrzeń w umysłach dorastających dzieci wdzierają się zastępcze treści magiczne, pseudonaukowe i pseudoreligijne, które zastępują obraz człowieka jako twórcy kultury i kontynuatora tradycji. Kulturę zastępuje iluzja życia w raju na ziemi, w którym Wielki Brat Rozumu zapewni bezpieczeństwo i zadba o porządek.

Efektem przyjęcia oświeceniowych iluzji jest rozpowszechnianie się w XX wieku przekonań, że dziecku można bezkarnie implementować dorosłe treści. W XXI wieku mechanistyczna (pokartezjańska) i pooświeceniowa (racjonalno-empiryczna) świadomość stworzyły świat ludzki, w którym dzieci pełnią rolę dorosłych, a dorośli myślą i działają jak dzieci. W tej iluzji nawet kulturę, sztukę, naukę i religię można wymyślić od podstaw i skłonić do przyjęcia za pomocą sugestii albo wprowadzić przemocą, czego przykładem są totalitaryzmy i wielkie korporacje.

A mózg ludzki nie zakończył ewolucji, nie da się go dowolnie programować, jak życzyliby sobie tego wyemancypowani z natury racjonaliści. Człowiek dopiero jest na drodze do człowieczeństwa i próba manipulowania nim tak, jakby jego rozwój stanął w miejscu, to mało poważna utopia. Ponadto, mózg ludzki nie jest pustą tablicą. On został zaczipowany do tworzenia symboli przez naturę, umożliwiając ludziom ponadpokoleniową komunikację obrazowo-symboliczną. Fragmentaryczna wiedza naukowa nie jest w stanie jej zastąpić.

Jak twierdzi Jung, mózg człowieka dziedziczy gotowość do działań symbolicznych, czego efektem jest kultura. Archetypowe wzorce zachowania wytwarzają w szczególności symbole całego życia, procesu indywiduacji. I ma to miejsce już w pierwszych latach życia.

Mózg jest biologiczną materią, która na bazie świadomości i wspólnoty społecznej twarzy kulturę: symboliczną informację o uniwersalnym znaczeniu dla człowieka i ludzkości. Mózg dziecka, a tym bardziej dorosłego musi być otwarty na nowe informacje i wyzwania, a jednocześnie zachować jakieś podstawy, które posłużą następnym pokoleniem za pokarm psychiczny i będą zwierciadłem emocjonalnego, umysłowego i społecznego dorastania.

Anulowanie kulturowego dorobku kilku milionów lat rozwoju ludzkiej świadomości, dokonane w utopijnym haśle „tabula rasa”, dokonało przewrotu w umyśle człowieka, że wiedzę można zbudować od zera i że można nią manipulować w oparciu o zebrane fakty i nowe teorie oderwane od tradycyjnej wiedzy, zdrowego rozsądku i ponadczasowej mądrości.

Iluzja, że umysł działa jak tabula rasa, utorowana dualistyczną i mechanistyczną teorią Kartezjusza o ciele i duszy połączonych mityczną szyszynką, jest zapewne głównym czynnikiem wiary człowieka w siebie jako pana i władcy, podczas gdy o wiele większy wpływ na jego myślenie i działanie w ciągu życia ma połączona z naturą nieświadomość (instynkty i archetypy), irracjonalne powiązania psychiki z tradycją kulturową oraz nieprzewidywalne procesy biologiczne, których jeszcze nie znamy, a jeśli je znamy, to i tak nie jesteśmy w stanie ich kontrolować.

Iluzja panowania nad światem, nazywana w mitologii tradycyjnej grzechem pychy (hybris), stworzyła społeczeństwo współczesnego człowieka, w którym nie ma fazy dorastania, czyli okresu pośredniego między dzieciństwem a dorosłością. Okres dorastania jest niezbędny do zamknięcia fazy dziecka i wykrystalizowania poczucia wartości i podstaw poczucia indywidualnej tożsamości. Zwykle wyraża się to jakąś formą buntu wobec społeczności dorosłych. W społeczeństwie infantylnych dorosłych i przedwcześnie dorosłych dzieci bunt jest zastępowany przez skrajny indywidualizm (egoizm, brak socjalizacji), zakonserwowanie dziecięcej formy struktury psychicznej (infantylizm, narcyzm, wieczny chłopiec, wieczna dziewczynka) bądź alienacja społeczna (eskapizm, uzależnienia od technologii).

Czy jest możliwe stworzenie warunków, w których raj dzieciństwa przechodzi w świadomość dorastania oraz gotowość przyjęcia roli dorosłego, świadomego swojej genezy i swej tożsamości, jak też odpowiedzialności za ciągłość tradycji człowieka? Jaka idea zastąpi wiarę „pusty umysł”, która stworzyła przekonanie, że człowiek może programować drugiego dowolnymi metodami? W efekcie niczym nie różni się od zwierzęcia poza tym, że może być od nich bardziej inteligentny, przebiegły, bezwzględny, okrutny i sadystyczny.

Logo Forum Inspiracji Jungowskich

II Dzień Jungowski “Dzieło Junga. Psychologia a cywilizacja”

Zapraszamy na

II Dzień Jungowski

DZIEŁO JUNGA. Psychologia a cywilizacja

16 czerwca 2016, godz. 18.00
Księgarnia Tarabuk, ul. Marszałkowska 7, Warszawa
Wstęp wolny

Program

Wśród tematów dyskusji:

  • Nowoczesny Jung. Inspiracje dla biznesu i polityki – Zenon Waldemar Dudek
  • Psychologia Junga w XXI wieku – Karol Niewęgłowski, Adam Kościuk
  • Kultura manii z perspektywy Junga – dr hab. Tomasz Olchanowski
  • Recepcja Junga w czasie PRL-u – dr Paweł Fijałkowski

Organizatorzy zastrzegają sobie możliwość zmian w programie.

Współpraca: Pracownia psychologiczna Refleksja

Bądź na bieżąco z biuletynem wydawniczym

II Dzień JungowskiStreszczenia

Nowoczesny Jung. Inspiracje dla biznesu i polityki

Zenon Waldemar Dudek

We końcowej konkluzji w książce „Man and his Symbols” Marie Luise von Franz pisze, że „archetypy mają ogromne oddziaływanie na jednostkę, kształtując jego emocje oraz poziom moralny i umysłowy, wpływając na jego relacje z innymi i naznaczając jego całe przeznaczenie”. Teoria archetypów decyduje o osadzeniu psychologii Junga w tradycyjnej myśli europejskiej oraz jej powiązaniach z dawną myślą azjatycką, a jednocześnie sprawdza się w nowoczesnym świecie, który został pochłonięty przez mit człowieka jako pana świata.

Wiek XX przyswoił dobrze i skutecznie teorię typów Junga, a wiek XXI staje przed zadaniem przyswojenia teorii archetypów. Bez niej nie zrozumiemy, dlaczego ludzie masowo chcą być bohaterami, dlaczego chcę zapewnić sobie wieczność za życia i dlaczego popełniają wielkie głupstwa, wierzą w UFO i chętnie ulegają wizjom politycznym i reklamie, wiedząc, że są nieprawdziwe.

Nowoczesny Jung pomaga zrozumieć, dlaczego ludzie Zachodu powszechnie uprawiają kult wiecznej młodości, dlaczego wystarcza im konsumpcja i dlaczego zgadzają się na rządy triksterów i szaleńców.

Zenon Waldemar Dudek – psychiatra, kierował oddziałem dziennym terapii schizofrenii, a następnie odziałem dziennym chorób afektywnych (Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, 1989–1999). Asystent dyrektora ds. psychiatrii i ordynator oddziału leczenia nerwic młodzieży (Mazowieckie Centrum Neuropsychiatrii i Rehabilitacji w Zagórzu (1999–2000). Kierownik medyczny Centrum Psychoterapii i Rozwoju Indywidualnego (1994–2002).
Zajmuje się problemami psychologii głębi, psychologią Junga i inspiracjami jungowskimi w psychoterapii, psychologią marzeń sennych, psychologią kultury. W pracy terapeutycznej koncentruje się na głębinowej diagnozie osobowości, terapii kryzysów wieku dojrzewania i przełomu połowy życia. Założyciel i redaktor naczelny czasopisma „ALBO albo. Problemy psychologii i kultury”. Organizator ogólnopolskich konferencji jungowskich. Autor tomu wierszy „Na świat padają gwiazdy, planety, ludzie” (1985).


Psychologia Junga w XXI wieku

Adam Kościuk, Karol Niewęgłowski

  • Czy jest miejsce na myśl Carla Junga we współczesnym świecie?
  • Indywiduacja w XXI wieku – nowoczesny model rozwoju człowieka
  • Aktualna krytyka myśli jungowskiej – fakty i mity
  • Kierunki rozwoju psychologii analitycznej

W wystąpieniu przedstawimy podstawowe założenia psychologii analitycznej i wartość jej oferty dla ludzi w XXI wieku. Era eksplozji technologicznej, która idzie w parze z zalewem informacyjnym, kryzysami tożsamości i rozpadem tradycji, to płodny grunt dla psychologii analitycznej, której przedmiotem jest człowiek uniwersalny, wyodrębniony od otaczającej go kultury oraz zaadaptowany tak samo do otaczającego go świata, jak i do swojej rzeczywistości wewnętrznej. Współczesna wersja psychologii analitycznej w to nurt, który odpowiada na zagrożenia płynące z burzliwych przemian myślenia człowieka o sobie, oraz dostrzega w nich celowość i szansę na przemianę skostniałych struktur.

Od nieświadomości zbiorowej po indywiduację, wspólnie zastanowimy się nad tym, które z koncepcji Junga są szczególnie przydatne współczesnemu człowiekowi, które są wciąż aktualne, ale nie znajdują powszechnego uznania, a które straciły na aktualności.

Przyjrzymy się powyższym pytaniom i zachęcimy uczestników do dyskusji, przekazując doświadczenia zebrane w ciągu ostatnich trzech lat naszej działalności związanej z psychologią jungowską: prowadzenia grup warsztatowych, psychoterapii indywidualnej oraz propagowania idei Junga poprzez nowe media.

Adam Kościuk – psychoterapeuta, konsultant i trener. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Posiada uprawnienia psychoterapeuty oraz rekomendację Polskiego Towarzystwa Psychologii Procesu do prowadzenia terapii pod stałą superwizją. Jest też członkiem Polskiego Towarzystwa Psychologii Analitycznej.

Karol Niewęgłowski – psycholog, terapeuta i trener. Absolwent Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej. Członek Polskiego Towarzystwa Psychologii Analitycznej oraz Polskiego Towarzystwa Psychologii Procesu. Pracuje pod superwizją certyfikowanych analityków jungowskich w ramach indywidualnej ścieżki szkoleniowej w International Association for Analitycal Psychology (IAAP).


Kultura manii z perspektywy Junga

dr hab. Tomasz Olchanowski

W epoce ponowoczesnej mamy do czynienia z neoliberalnym modelem człowieka sukcesu, entuzjastą wolnego rynku i globalnej, opartej na bożku ekonomii, monokultury. Jest on  zmuszony do tłumienia tego, co wykracza poza sztywne kanony związane z pełnioną rolą społeczną czy polityczną poprawnością. W konsekwencji człowiek ten wchodzi w labirynt zbudowany z ponowoczesnych złudzeń, pełen atrakcyjnych i przerażających pułapek zwanych sukcesami i porażkami. Do tego labiryntu łatwo się wchodzi, lecz wyjść z niego jest prawie niemożliwym, ponieważ po drodze znika samo pragnienie wyjścia. W centrum czeka poszukiwany ideał „ja”, który okazuje się być tyranem i nienasyconym potworem. Warto spojrzeć na istotę ludzką Z perspektywy psychologii jungowskiej, która miota się pomiędzy Personą a Cieniem, pomiędzy maniakalną idealizacją siebie, a depresyjną samonienawiścią, uzależnioną od ludzkich opinii i wszelkich sztucznych stymulatorów, odnajdującą w przestrzeniach „pomiędzy” zazwyczaj spustoszone fragmenty tego, co nazywano niegdyś światem wewnętrznym czy duszą.

Tomasz Olchanowski – dr hab., adiunkt w Katedrze Teorii Wychowania i Antropologii Pedagogicznej Uniwersytetu w Białymstoku. Jego zainteresowania koncentrują się na zagadnieniach historii kultury i rozwoju cywilizacji, ze szczególnym uwzględnieniem ewolucji psychicznej człowieka, źródłach filozofii, problematyce przemiany duchowej. Autor książek: Jungowska interpretacja mitu ojca w prozie Brunona Schulza (2001), Psychologia pychy (2003), Duchowość i narcyzm (2006), Wola i opętanie (2008, wyd. 2 poszerzone 2010), Pedagogika a paradygmat nieświadomości (2013) i kilkudziesięciu artykułów z tego zakresu.


Nowoczesny Jung. Inspiracje dla biznesu i polityki

Zenon Waldemar Dudek

We końcowej konkluzji w książce „Man and his Symbols” Marie Luise von Franz pisze, że „archetypy mają ogromne oddziaływanie na jednostkę, kształtując jego emocje oraz poziom moralny i umysłowy, wpływając na jego relacje z innymi i naznaczając jego całe przeznaczenie”. Teoria archetypów decyduje o osadzeniu psychologii Junga w tradycyjnej myśli europejskiej oraz jej powiązaniach z dawną myślą azjatycką, a jednocześnie sprawdza się w nowoczesnym świecie, który został pochłonięty przez mit człowieka jako pana świata.

Wiek XX przyswoił dobrze i skutecznie teorię typów Junga, a wiek XXI staje przed zadaniem przyswojenia teorii archetypów. Bez niej nie zrozumiemy, dlaczego ludzie masowo chcą być bohaterami, dlaczego chcę zapewnić sobie wieczność za życia i dlaczego popełniają wielkie głupstwa, wierzą w UFO i chętnie ulegają wizjom politycznym i reklamie, wiedząc, że są nieprawdziwe.

Nowoczesny Jung pomaga zrozumieć, dlaczego ludzie Zachodu powszechnie uprawiają kult wiecznej młodości, dlaczego wystarcza im konsumpcja i dlaczego zgadzają się na rządy triksterów i szaleńców.

Zenon Waldemar Dudek – psychiatra, kierował oddziałem dziennym terapii schizofrenii, a następnie odziałem dziennym chorób afektywnych (Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, 1989–1999). Asystent dyrektora ds. psychiatrii i ordynator oddziału leczenia nerwic młodzieży (Mazowieckie Centrum Neuropsychiatrii i Rehabilitacji w Zagórzu (1999–2000). Kierownik medyczny Centrum Psychoterapii i Rozwoju Indywidualnego (1994–2002).
Zajmuje się problemami psychologii głębi, psychologią Junga i inspiracjami jungowskimi w psychoterapii, psychologią marzeń sennych, psychologią kultury. W pracy terapeutycznej koncentruje się na głębinowej diagnozie osobowości, terapii kryzysów wieku dojrzewania i przełomu połowy życia. Założyciel i redaktor naczelny czasopisma „ALBO albo. Problemy psychologii i kultury”. Organizator ogólnopolskich konferencji jungowskich. Autor tomu wierszy „Na świat padają gwiazdy, planety, ludzie” (1985).


Psychologia Junga w XXI wieku

Recepcja Junga w czasach PRL-u

dr Paweł Fijałkowski

Zniszczenia drugiej wojny światowej i przemiany zachodzące po jej zakończeniu zahamowały rozwój myśli jungowskiej w Polsce. W świetle ideologii państwowej psychoanaliza jawiła się jako błędna metoda będąca przejawem światopoglądu burżuazyjnego. Wbrew okolicznościom psychologia głębi i koncepcje Carla Gustava Junga pojawiają się w latach 40. i 50. XX w. w pracach księdza Józefa Pastuszki, filozofa i teologa z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

W późniejszym okresie psychologia jungowska była jednym ze źródeł inspiracji dla Kazimierza Dąbrowskiego, twórcy teorii dezintegracji pozytywnej. Odrodzenie jungizmu w Polsce w latach 60. XX w. było przede wszystkim dziełem religioznawcy i gnostyka Jerzego Prokopiuka oraz filozofki Zofii Rosińskiej z Uniwersytetu Warszawskiego. W ich pracach z tego okresu znajdujemy ciekawy wątek konfrontacji myśli jungowskiej z filozofią marksistowską.

Paweł Fijałkowski – ur. 1963, jest archeologiem, historykiem i publicystą. W grudniu 1988 r. rozpoczął pracę w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie, z którym jest związany do dziś. Stopień doktora nauk humanistycznych otrzymał w 1999 r. na podstawie rozprawy „Żydzi w województwach łęczyckim i rawskim w XV–XVIII w.”, obronionej w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk. W latach 1985–1989 współpracował z tygodnikiem „Fołks-Sztyme” (żyd. „Głos Ludu”), a w latach 1989–1998 z miesięcznikiem „Słowo i Myśl. Przegląd Ewangelicki”. Od 2001 r. należy do grona współpracowników czasopisma „ALBO Albo. Problemy psychologii i kultury”. Zajmuje się dziejami Żydów w okresie staropolskim, historią polskiego protestantyzmu, pradziejami Mazowsza oraz homoerotyzmem w kulturze europejskiej. Jest autorem kilku książek oraz kilkuset artykułów na powyższe tematy.

Więcej informacji

Logo Forum Inspiracji Jungowskich

XXI Forum Inspiracji Jungowskich “Dzieło Junga”

Zapraszamy na

XXI Forum Inspiracji Jungowskich

DZIEŁO JUNGA

5 marca 2016
Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy,
ul. Koszykowa 26/28

W programie:

Dyskusja panelowa: Rola dzieła Junga w humanistyce. Przyszłość myśli postjungowskiej w nauce i kulturze
Udział biorą: dr Jerzy T. Bąbel, Tomasz Stawiszyński oraz prelegenci

Organizatorzy zastrzegają sobie możliwość zmian w programie.

Bądź na bieżąco z biuletynem konferencyjnym

Warunki uczestnictwa

  • Uczestnicy XX Forum Inspiracji Jungowskich (2015), uczestnicy II Konferencji „Psychoterapia a kultura” (2015), prenumeratorzy „ALBO albo” 2016, uczniowie, studenci, emeryci, renciści: 180 zł (do 05.03.)
  • Pozostałe osoby: 220 zł (do 05.03.)

XXI Forum Inspiracji Jungowskich DZIEŁO JUNGAWięcej informacji

Zapowiedź

Kultura Zachodu jest w stanie rozszczepienia. Oferuje młodym ludziom hałaśliwą sztukę, narkotyczne zapomnienie i infantylny styl życia, a z drugiej strony wyrzeczenie się siebie, kompulsyjny wyścig w biznesie, mediach, nauce czy polityce lub budowanie sukcesu na wzór celebrytów. Psychologia Junga widzi w tym procesy kulturowego kryzysu i przypomina starą prawdę, że na szczęście trzeba zasłużyć oraz że droga do niego jest wielokierunkowa. Kiedy dokonujemy podboju świata, możemy stracić siebie.

Po 1989 roku dzieło Junga może się rozwijać w Polsce swobodniej niż w okresie władzy komunistycznej, ale utopijne wartości liberalne są równie dalekie myśli Junga jak władza totalitarna. Najbardziej otwartym środowiskiem na jego idee byli i są artyści oraz ludzie kultury. Zainteresowanie dziełem szwajcarskiego psychiatry wykazują pojedyncze osoby, a wśród nich filozofowie, psychologowie, pedagodzy czy socjolodzy, psychiatrzy. Mainstream nauki polskiej dorobek Junga traktuje jako przystawkę do Freuda, choć jest to odrębne, samodzielne stanowisko interpretacji psyche i kultury. Fragmenty prac Junga są wprawdzie brane pod uwagę na obrzeżach polskiej humanistyki i prezentowane jako element historycznego rozwoju psychologii, psychoterapii czy wiedzy o kulturze, ale całość dorobku szwajcarskiego psychiatry  to temat na przyszłe projekty badawcze.

Fenomenem obecnych czasów, jak i okresu PRL w popularyzacji dzieła Junga jest to, że czynią to indywidualiści: w tłumaczeniach i popularnej prezentacji (Jerzy Prokopiuk, Robert Reszke), sztuce (Jerzy Grotowski, Krystian Lupa, Henryk Waniek), psychologii (Zenomena Płużek, Czesław S. Nosal, Krystyna Węgłowska-Rzepa, Piotr K. Oleś, Andrzej Kuźmicki), psychiatrii (Kazimierz Dąbrowski, Antoni Kępiński, Krzysztof Rutkowski, Andrzej  Guzek, Zenon Waldemar Dudek), filozofii (Zofia Rosińska, Alina Motycka, Mirosław Piróg), antropologii (Andrzej Wierciński, Ewa Machut-Mendecka, Jadwiga Wais, Leszek Kolankiewicz, Paweł Fijałkowski), teologii (Kazimierz Pajor, Henryk Paprocki), pedagogice (Tomasz Olchanowski), literaturoznawstwie (Zbigniew Bitka). Powstały na początku lat 90.  Klub Jungowski w Polsce oraz towarzystwa, które powstały później, zajmujące się szkoleniem nowego pokolenia analityków jungowskich, tworzy nowy rozdział w rozwoju psychologii analitycznej W Polsce. Jako agendy towarzystw zachodnich mają bezpośredni dostęp do ważnej części jungowskiego i postjungowskiego świata.

Redakcja ALBO albo, której podstawową inspiracja jest myśl Junga, ma swój własny wkład w propagowanie dzieła Junga w Polsce, jego wartości intelektualnej, jak i kulturotwórczej. 25-lecie działalności ALBO albo w 2016 roku jest pretekstem do nowego spojrzenia na współczesny obraz nauki, sztuki i kultury, widziany w perspektywy Jungowskiej. W jakim miejscu jest dziś dzieło Junga w Polsce? Czym jest dla nas dziś perspektywa wiedzenia świata i psyche tego wybitnego myśliciela XXI wieku? Inspiracja czy jednak czymś więcej?

 

Logo Forum Inspiracji Jungowskich

Sprawozdanie z XX Forum “Technopol i humanizm”

Zapraszamy do zapoznania się z refleksją pokonferencyjną autorstwa dr Tomasza Olchanowskiego z XX Forum “Technopol i humanizm”.

Jubileuszowe Forum Inspiracji Jungowskich, organizowane przez wydawnictwo ENETEIA i redakcję półrocznika „ALBO albo. Problemy psychologii i kultury”, siłą rzeczy nie mogło być banalne. Tym bardziej, że hasło konferencji wiązało się z procesami, które od co najmniej ćwierćwiecza budzą trwogę humanistów i nieuzasadnioną radość zwolenników „technopolu”. Czy rzeczywiście kultura została pokonana przez technikę, czy też dochodzi do integracji tych, wydawałoby się, przeciwstawnych biegunów, czy też może mamy do czynienia z pewną modą, opartą na zachłyśnięciu się potencjalnymi możliwościami, które przypisuje się technologii? Odpowiedzi na te pytania nie mogą być jednoznaczne, stąd też więcej prawdy znajdziemy w zagadkowych metaforach, które wydają się być reakcją obronną twórczych umysłów skazanych na marginalizację, niż w tezach będących zazwyczaj skutkiem myślenia życzeniowego zwolenników neoliberalnego porządku.
Forum zainaugurował redaktor naczelny „ALBO albo. Problemy psychologii i kultury”, psychiatra i jungowski terapeuta Zenon Waldemar Dudek, który odwołując się do mitów greckich (Atena, Arachne, metafora pajęczej sieci i labiryntu) oraz do koncepcji Carla Gustava Junga i Jamesa Hillmana, postawił przed uczestnikami wiele niepokojących pytań dotyczących zamachu technologii na humanistykę
i usunięciu w cień idei duszy, a także rezygnacji przez technokratów z pojęcia piękna i wrażliwości. Z tymi pytaniami próbowało się zmierzyć ośmiu prelegentów prezentujących szeroko rozumiane nauki humanistyczne i społeczne i zdecydowanie opowiadających się po stronie humanizmu.
Na każdą z sesji przypadały dwa referaty. Początek należał do dr hab. Mirosława Piróga („Wszechświat jako maszyna. O bez‑dusznym projekcie nowożytności”) oraz ks. dr Kazimierza Pajora („Spór o człowieka”). Mirosław Piróg przedstawił niezwykłą, archetypową właściwość ludzkiego umysłu, dzięki której człowiek jest uwarunkowany przez skłonność popychającą go do metaforyzowania wszechświata. Takie ujęcie zagadnienia pozwoliło autorowi w sposób sugestywny ukazać proces biegnący od pojmowania wszechświata jako istoty żywej do uczynienia z niego maszyny bez duszy
i życia, w czym niemały wkład mieli Galileusz i Kartezjusz. Metafora wszechświata jako maszyny okazuje się być przy tym iluzją, czego dowodem jest między innymi ludzkie przeświadczenie, że wszechświat jest tworem człowieka i podlega jego woli. Chciałoby się zapytać: czy wszechświat o tym wie? Wątkiem, który rozbudza głęboką refleksję, jest wprowadzone przez autora zagadnienie wiążące się z naturalizacją świata maszyn.
Ks. dr Kazimierz Pajor, odwołując się i do tradycji filozoficzno‑teologicznej, i do własnych duszpasterskich doświadczeń, postawił tezę, że w dzisiejszym globalizującym się świecie wartość człowieka jest zredukowana do wartości ekonomicznej, gdzie główną rolę odgrywają praca i wydajność. Jednocześnie ludzka dusza została zredukowana do świadomości, zaś sama istota człowieka do neuronu. Te redukcjonistyczne tendencje (człowiek wydestylowany, produkt gorzelni, jak to wyraził papież Franciszek) i usunięcie
z nurtu kultury metafizycznej zasady życia (duszy) powodują, że u jednostek ulega osłabieniu poczucie własnej wartości, co ma przełożenie na współczesną plagę psychicznych załamań i depresji.
Sesja II była popisem dwóch wybitnych humanistów: kulturoznawcy prof. dr hab. Wojciecha Burszty oraz psychologa prof. dr hab. Czesława Nosala. W referacie „Nowa biopolityka: od selfhood do brainhood” Wojciech Burszta zwrócił uwagę słuchaczy na bardzo doniosłą kwestię, jaką jest nie tak znowu tajemniczy związek między lansowanymi teoriami na temat ludzkiego umysłu a ideologią neoliberalną, której te teorie wydają się służyć. Człowiek zredukowany do podmiotu mózgowego (cerebral subject), żyjący w sieci neuronauk (od neuropsychologii do neuroarcheologii, w sumie coraz więcej dyscyplin naukowych otrzymuje przedrostek neuro-) oddaje się w niewolę biopolityce opartej na zarządzaniu i kontroli, która poczyna sterować jego losem.
Prof. dr hab. Czesław Nosal wprowadził słuchaczy w zagadnienie „Renesansu zainteresowania procesami intuicji”. Zdaniem prelegenta, począwszy od powstania psychoanalizy i psychologii analitycznej, aż po współczesną psychologię poznawczą w niektórych teoriach psychologicznych przewija się wątek związany z nieświadomymi mechanizmami przetwarzania intuicyjnego. Nie zawsze jednak w psychologii poznawczej docenia się wkład Junga, który dostrzegł niejednorodność funkcji świadomości (myślenie – uczucie; percepcja – intuicja). Czesław Nosal zwrócił uwagę, że wprawdzie świadomość odbiera myśli, lecz samymi myślami nie jest. W tym ujęciu teoretycznym intuicja jest procesem archaicznym, podstawowym, który warunkuje bazę ludzkiego umysłu i jego funkcjonalną jedność. Prelegent podkreślił, że wszystkie procesy poznawcze, od elementarnych do złożonych, opierają się na pewnej bazie globalnej determinowanej intuicją.
Dotychczasowi referenci swoimi wystąpieniami pokazali, że do przemiany człowieka w maszynę jest jeszcze daleka droga, prelegenci sesji III przepuścili zaś humanistyczny atak na imperium Technopolu. Jako pierwsza wystąpiła dr Jadwiga Wais, socjolożka i antropolożka baśni i przemiany duchowej, która wprowadziła na Forum ducha twórczości artystycznej. Jej wystąpienie pt. „Mysz i krew u Flauberta. O irracjonalności sytuacji granicznych” wielu uczestników dosłownie zmroziło. Nic w tym dziwnego, ponieważ Jadwiga Wais wzięła na warsztat zaadaptowaną przez Flauberta Legendę o Świętym Julianie Szpitalniku, w której autor przedstawia najtrudniejszą do pojęcia formę przemocy, jaką jest rzeź dla rzezi, skrajne uzależnienie od zabijania, obsesja „brodzenia we krwi”. Swą interpretację dzieła literackiego prelegentka wzbogacała licznymi odwołaniami do współczesności. Na podstawie losów Juliana Szpitalnika z jednej strony zapadamy się w czeluść sadyzmu, z drugiej bohater nawrócony, odkupujący swoje winy, ciągnie nas ku masochistycznemu potworowi zwanemu samoudręczeniem. Czy miłość i śmiech mogą przemienić na powrót ludzi takich jak Julian
w istoty widzące i czujące? Jadwiga Wais twierdzi, że tak… Julian jako oprawca zamienia to, co żyjące, w martwe rzeczy, sam stając się maszyną.
Autorem drugiego referatu był Zenon Waldemar Dudek, który mógł odpowiedzieć na część pytań, które zadał – również sobie samemu – na początku Forum, tym bardziej że referat nosił tytuł: „Psyche w sidłach iluzji”. Dzięki temu wystąpieniu słuchacze dowiedzieli się, jakie procesy sprawiły, że człowiek stał się „produktem” technologicznym. Przede wszystkim to przyspieszenie cywilizacyjne w XX i XXI wieku zamieniło istotę ludzką w statystyczną socjologiczną maszynę. Referent poruszył zagadnienia związane z zarządzaniem osobowością, sterowaniem finansami
i poglądami politycznymi, funkcjonowaniem pracownika w korporacji. Ukazał, w jaki sposób skolektywizowana i zdepersonalizowana edukacja przygotowuje młodzież do walki, ale przy okazji czyni ich niezdolnymi do życia. I co najważniejsze, w ujęciu autora, mamy do czynienia z naiwną wiarą w Technopol jako mityczną krainę, gdzie technokracja, zastępując humanokrację, będzie wiodła ludzkość ku szczęściu i spełnieniu. Zderzenie ludzkiej psyche z Technopolem powoduje, że jest on raz widziany jako zbawca, innym razem jako prześladujący demon. Nadzieję na odrodzenie humanistyczne i oswojenie Technopolu Zenon Waldemar Dudek widzi w zejściu ku duchowej inicjacji i wsłuchaniu się w mity, które legły u podstaw europejskiej cywilizacji, a następnie powrotowi do współczesności i świadomości racjonalnej.
Sesję IV zagospodarowali socjolog dr hab. Paweł Możdżyński („Człowiek
i metropolia. Dyskursy architektury XX i XXI wieku”) oraz pedagog i kulturoznawca dr Tomasz Olchanowski („Kultura w jaskini Technopolu”). Pierwszy z referentów w swym bogato ilustrowanym wystąpieniu ukazał nam prawdę mówiącą o tym, że każdy obiekt architektoniczny stanowi część kultury i jest wynikiem określonej ideologii twórczej oraz niesie ze sobą wizje człowieka, miasta czy społeczeństwa. Prezentując wybrane narracje architektoniczne z wieku XX i XXI, Możdzyński na ich podstawie próbował stawiać diagnozy kulturze, wyłapując problemy wynikające ze współistnienia wartości humanistycznych i techne, planowania życia jednostek i zbiorowości czy spotkania inżynierii ze sztuką. Niezwykle cennym faktem, o którym dowiedzieli się słuchacze, i wiele mogącym powiedzieć antropologowi kultury – przywołanym chyba w sposób nieplanowany – jest otwarcie w jednym z polskich miast parku odgrodzonego murem od pobliskiego blokowiska. Spacerowicze podlegają tam swoistej „selekcji” – przechadzają się po nim z pieskami elegancko ubrane panie.
Dr Tomasz Olchanowski, wykorzystując metaforę platońskiej jaskini, jak i platońską koncepcję anamnezy, ukazał jedną z istotnych cech naszej epoki, jaką jest wysyp ekspertów od wszystkiego. Eksperci od każdej niemal czynności, którą dawniej regulowała przechodząca z pokolenia na pokolenie mądrość natury (instynkt, intuicja), jak i kultury została gwałtownie przedefiniowana, przesłonięta za bełkotliwą technologiczną nowomową i rozpisana na nowo. W ten sposób eksperci stali się substytutami Wielkiej Matki i Starego Mędrca. Olchanowski przedstawił proces, który sprawił, że zamiast głosu dajmona rozbrzmiewa głos doradcy zawodowego, świadectwem mądrości stał się certyfikat, zaś o wartości dzieła nie decyduje jego treść, lecz punkty z korporacyjnej listy. Zamiast samotnego geniusza, któremu zostały przypisane wszelkie możliwe odchylenia od normy, wyłania się hipernormalny zespół badawczy. Zdaniem referenta siła Technopolu polega między innymi na tym, że zainfekował on również umysły humanistów. A dowodem na ten stan rzeczy są powiedzenia typu: „Tak już musi być”, „Nic z tym już się nie da zrobić” itd.
Na ostatnią część Forum złożyła się dyskusja panelowa z udziałem referentów, zaproszonych gości, jak i publiczności. Padło tyle interesujących pytań, jak i twórczych, spontanicznych odpowiedzi i wypowiedzi, że każda relacja będzie tylko ubogim odbiciem tego, co działo się na żywo. Dr hab. Andrzej Kapusta poszerzył zagadnienia poruszane podczas Forum o tematykę wpływu technologii na współczesną psychiatrię i rozwój psychofarmakologii i na marginalizowanie metod terapeutycznych preferujących nietechnologiczną perspektywę. Dr hab. Jerzy Kolarzowski wprowadził z kolei wątek braku pokory u humanistów, który uwidacznia się w ich obronnym stosunku wobec odkryć naukowych. Ze strony publiczności pojawiały się pytania dotyczące wizji czasu w Technopolu, technik uczenia się, dehumanizacji stosunków pracy czy szeroko rozumianej pacyfikacji humanistyki. To ostanie skutkuje niewątpliwie tym, że poczynamy traktować nasze ciała i umysły jakby były mechanizmami.
Piszący te słowa życzy wszystkim uczestnikom XX Forum, aby za rok spotkali się na kolejnej konferencji w swych „przebraniach” ludzkich – jako żywe i czujące organizmy, jeszcze nie maszyny…
Tomasz Olchanowski
Logo Forum Inspiracji Jungowskich

XX Forum Inspiracji Jungowskich “Technopol i humanizm”

Zapraszamy na

XX Forum Inspiracji Jungowskich

TECHNOPOL I HUMANIZM

7 marca 2015
Biblioteka Narodowa, Warszawa

Konferencja już 7 marca


Jubileuszowe forum
organizowane od 1995 roku przez Redakcję “ALBO albo” podejmuje temat fundamentalny dla obecnych i przyszłych losów cywilizacji Zachodu, której błogosławieństwem i przekleństwem stał się świat technologii.

W programie:

Wybrane zagadnienia planowane w dyskusji:

  • Porządek technologiczny i mitologiczny kultury
  • Starożytne rozumienie Techne a filozofia
  • Miejsce dla duszy i duchowości w XXI-wiecznym mieście
  • Proroctwa Technopolu – literatura fantasy, światy wymyślone i fikcyjne
  • Technologia w medycynie (leczenie jako pułapka, szpital jako więzienie)
  • Psychomanipulacja i przemoc. Język neoliberalizmu
  • Technologia przemocy, eugenika, chemiczna kastracja
  • Przemysł ciała – anoreksja jako symptom Technopolu

Techne było od zarania dziejów sztucznym światem narzędzi, które obsługiwał rozum. Dziś narzędzia i ich nieograniczona, jak się wydaje, funkcjonalność – przesłoniły człowiekowi rzeczywistość. W XX wieku wyrosło uniwersalne Technopolis, które niczym dżungla oplotło nasze ciało, myśli i zniewoliło uczucia. Rozum wpada w zachwyt nad wytworzonym narzędziami lub próbuje nad nimi zapanować, ale albo popada w stan hybris jako twórca Techne, albo tworzy zupełnie alternatywną rzeczywistość pozbawioną ludzkiego rozsądku.

W Technopolu miejsce bogów zajęli ludzie, a miejsce ludzi, maszyny. Ciało traci naturalny ruch, rządzi nim wyzwolony popęd lub kostyczny rozum, która zamienia ciało w anorektyczką maszynę. Mózgiem steruje technologia i chemiczne substancje. Świat duszy, aby żyć, wpada w obłęd. Humanizm staje się tu przesądem.

Technopol na progu XXI wieku przeżywa rozkwit, w którym wizjonerzy widzą wielki kryzys i zapowiedź katastrofy. Marginalizowany człowiek nie wie, waha się, co ze sobą począć. Dociera do niego myśl, że staje się zbędny.

Gdzie jest humanizm? Jaki obraz człowieka proponuje? Czy świat symboli i wartości ma szansę stworzyć dialog ze światem Techopolu? Jak odbudować równowagę między materią a duchem?

Psychologia i kultura potrzebują ducha humanizmu. Potrzebują kontaktu z żywą duszą, mimo że historia biegnie w innym kierunku. XVIII wiek oderwał filozofię od ducha, wiek XIX pozbawił psychologię duszy, a XX odizolował medycynę od psyche. A w XXI wieku świat Zachodu podporządkował się ideologii Technopolu.

Technopol czy humanizm mogą stworzyć dialog obu światów, które sam stworzył. To szansa wyjścia z labiryntu, który na początku wygląda atrakcyjne, ale później staje się więzieniem.

Celem Forum jest dyskusja o możliwościach dialogu humanizmu z głównymi przejawami mitów Technopolu.

Zapraszamy na forum dialogu ludzi sztuki i ludzi nauki, teoretyków i praktyków, badaczy kultury i świata technologii, wrażliwych na wartości humanistyczne, studentów i ludzi z bagażem doświadczenia, zainteresowanych intrygującymi fenomenami psychologii i współczesnej cywilizacji.

Logo Forum Inspiracji Jungowskich

Sprawozdanie z XIX Forum “Terapia i kultura”

Zapraszamy do zapoznania się z refleksją pokonferencyjną autorstwa dr Pawła Fijałkowskiego.

8 marca 2014 r. w sali konferencyjnej Biblioteki Narodowej w Warszawie odbyło się XIX Forum Inspiracji Jungowskich, zorganizowane tradycyjnie przez Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA oraz redakcję „ALBO albo. Problemy psychologii i kultury”. Coroczne zgromadzenie przedstawicieli różnych nauk, odwołujących się w swej działalności do psychologii Junga, zostało tym razem poświęcone zagadnieniu „Terapia i kultura”.Wprowadzenie do problematyki Forum wygłosił w imieniu organizatorów Zenon Waldemar Dudek. W swych rozważaniach zatytułowanych „Czy terapia potrzebuje kultury, czy kultura potrzebuje terapii?” ukazał, jakie zagrożenia dla psychiki współczesnego człowieka niesie rozwój cywilizacji. Pochłonięci licznymi pragnieniami, zagubieni pośród lęków, coraz częściej tracimy kontakt z samym sobą i przestajemy rozumieć mechanizmy naszej psychiki. W tej sytuacji rośnie znaczenie psychoterapii, która potrzebuje wiedzy o zjawiskach i procesach kulturowych, o roli, jaką kultura pełni w życiu jednostki i społeczeństwa. Obrazy, mity i symbole sprzyjają integracji osobowości, a jednocześnie wplatają ją w życie wspólnoty i wiążą z metafizyczną duszą świata. Zrozumienie psyche i skuteczna psychoterapia wymagają więc analizy kontekstu kulturowego, symbolicznych i mitologicznych odniesień towarzyszących pacjentowi na jego drodze życia.