XIV Forum – Ewa Machut-Mendecka

Ewa Machut-Mendecka

streszczenie wystąpienia na XIV Forum Inspiracji Jungowskich „Idee i ideologie”

Telewizja Al-Dżazira, powstała w Katarze w 1996 r., wywołuje wiele kontrowersji. Przyciąga powszechną uwagę, mnożą się publikacje na jej temat. Kontrowersje wokół Al-Dżaziry wynikają zarówno ze sposobów nadawania, jak i treści programów. Stacja budzi niepokój, ponieważ nieustannie narusza ugruntowane formy tabu, ze szczególnym uwzględnieniem kodeksu poprawności dziennikarskiej i politycznej. Misyjność Al-Dżaziry polega na promocji idei obecnych do pewnego stopnia w innych telewizjach świata, czasem szczątkowo, tu podawanych w formie skondensowanej i bez ograniczeń. Do głównych w systemie wartości stacji należy idea wolności słowa i koncepcja uprawiania dziennikarstwa bez barier. Al-Dżazira zrywa z cenzurą, czego rezultatem są wywiady i reportaże, często trudne do przyjęcia przez opinię publiczną, oraz kontrowersyjne talk-showy. Wśród nich największą sławę zdobył program „Opozycyjny kierunek” (Al-Ittidżah al-mu’akis), prowadzony przez znanego dziennikarza Fajsala al-Kasima.

Z merytorycznego punktu widzenia ideologia stacji wydaje się dość unikatowa. Prym w niej wiedzie troska o tożsamość arabską, ze szczególnym uwzględnieniem jej aspektu językowego i kulturowego. Misja Al-Dżaziry polega m.in. na tym, że dociera do odbiorców w najdalszych zakątkach Bliskiego Wschodu czy Afryki Północnej, wcześniej oderwanych od kontaktów ze światem. Al-Dżazira jest forum odrodzenia języka arabskiego na miarę wszystkich jego użytkowników. Dziennikarze stacji pochodzą z różnych krajów arabskich, ale identyfikują się z całością tego obszaru. Zarazem, patrząc w kategoriach światopoglądowych, stacja reprezentuje złożoną ideologię, oscylującą między arabizmem, liberalizmem i fundamentalizmem.. Szczególnie znacząca w programach Al-Dżaziry pozostaje żelazna logika sprawiedliwości i niesprawiedliwości. W ramach tej logiki stacja nadaje dokładne i naturalistyczne reportaże ze współczesnych frontów wojennych (Liban, Palestyna Irak, Sudan i inne) oraz pełni funkcję demaskatorską wobec różnych postaci i zjawisk. W ujęciu swoich tematów Al-Dżazira łączy emocje z racjonalizmem, ekspresywność z logiką faktów. Interesująca jest symbolika Al-Dżaziry. Przyjęte przez stację formy obrazowe, często dwuznaczne, skłaniają do uwagi i przemyśleń.